Ons oog viel op een artikel in het Financieel Dagblad met de titel “PFAS aan de kust: Knokke steekt liever nog even de kop in het zand.” Het artikel begint met de waarschuwing dat de Vlaamse kust zoveel zeeschuim bevat dat kinderen er niet meer in mogen spelen. Ook dat er PFAS in de ‘gezonde’ zeelucht zit en zelfs meer PFAS op het strand en op zee aanwezig is dan in de stad. Het is niet voor het eerst dat we als fan van het strand, kitesurfen en wingfoilen over PFAS horen. Reden genoeg dus om te verkennen hoeveel zorgen we ons moeten maken en wat je ertegen kan doen. Ook linken we naar een PFAS kaart Nederland voor je zodat je zelf kan checken hoe het ervoor staat.
PFAS zijn chemische stoffen
PFAS is een verzamelnaam en staat voor per- en polyfluoralkylstoffen. Zo is er ook PFOS, PFOA en GenX. Deze chemische stoffen zijn door mensen gemaakt en kunnen een negatief effect hebben op milieu en gezondheid.
Waar zit PFAS in?
PFAS zit bijvoorbeeld in smeermiddelen, voedselverpakkingsmaterialen, blusschuim, antiaanbaklagen van pannen, kleding, textiel en cosmetica. Ook worden ze gebruikt in verschillende industriële toepassingen en processen.
Schadelijke eigenschappen PFAS
Over PFAS is steeds meer bekend. Zo is bekend dat een aantal PFAS ongewenste eigenschappen hebben. Ze breken niet of nauwelijks af in het milieu en hopen op in mensen, dieren en planten. Ook zijn ze zijn giftig waardoor ze schadelijke effecten kunnen hebben voor mensen en op het milieu. Daarnaast laten ze zich makkelijk en snel verspreiden.
De gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS is 0,6 nanogram per kilo lichaamsgewicht. Bij kinderen die frequent in zee spelen werd deze waarde drie van de vijf metingen overschreden, oplopend met een blootstelling die honderd keer zo hoog lag.
PFAS aan banden leggen
Momenteel loopt er een Europees project op PFAS aan banden te leggen maar omdat de stof heel langzaam afbreekt, zouden ze nog jarenlang aanwezig zijn en adviseert het RIVM de overheid om het contact met deze stoffen zoveel mogelijk terug te dringen.
PFAS voor watersporters en badgasten
Los van de PFAS die je toch al elke dag binnenkrijgt via voeding en water kan je allerlei dingen doen. Maar PFAS kan je niet ontlopen. Je moet immers toch ademen. In het genoemde artikel wordt aangegeven dat gevonden waarden in Knokke gevaarlijk kunnen zijn voor kleine kinderen, omdat zij eerder schuimdeeltjes zullen inslikken en relatief veel PFAS binnenkrijgen, vanwege hun lage lichaamsgewicht. Ook watersporters lopen risico, omdat zij vaker met zeeschuim in aanraking komen. Eenmaal op zee, is de concentratie veel lager.
De achtergrond zou liggen in he feit dat PFAS zich graag hecht aan aerosolen die in golfslag ontstaan, die seaspray heten. Onderzoek heeft dit bevestigd.
Wat kan je doen PFAS te vermijden
Zoals gezegd houden wij van de watersporten kitesurfen en wingfoilen. We doen dit veelal op zee en moeten dus altijd via het strand de branding door. Tijdens de periode van het meisop en bij harde wind kan de branding een grote schuimparty zijn. Daarnaast hoort bij het beoefenen van de sport hoort af en toe een slok zeewater met zeeschuim. Zeker in het begin en als je tricks doet.
Voor zover wij kunnen analyseren is het proberen te voorkomen dat je water binnenkrijgt in de branding wat je ertegen kan doen. Mocht je PFAS nog meer willen voorkomen dan blijf je achter de branding als je er eenmaal doorheen bent en let je extra op tijdens dagen met veel zeeschuim en seaspray. Ook het afspoelen van jezelf en je materiaal met water kan helpen.
Bekijk ook: leren kitesurfen op zee.
PFAS kaart Nederland
De PFAS kaart Nederland is een kaart voor experts op de site van Rijkswaterstaat. Via de optie Chemie waarna Oppervlakte water of Zwevend stof kan je uit alle opties ook ‘PFAS-ZS’ en ‘PFAS-OW’ selecteren om de waardes te zien. De PFAS kaart Nederland is voor ons geen gemakkelijke kaart met gemakkelijk te interpreren data. Door in te zoomen op de kaart tref je kleuren aan waarnaast je in de leganda kan zien wat dit inhoud. We hopen dat de kaart nog verder wordt aangepast speciaal voor watersporters zodat we actuele PFAS-metingen van de Noordzee en kustgebieden kunnen zien en daarop kunnen anticiperen.
PFAS voor watersporters: wordt vervolgd
Op dit moment loopt er onderzoek in alle Nederlandse kustprovincies om het zeewater en zeeschuim van de Noordzee te onderzoeken. De resultaten zijn bij het RIVM en het is wachten op het advies. We zullen je daarover op de hoogte stellen.
